کد مطلب:90299 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:134

«عن ابی عبدالله الصادق علیه السلام قال: المومن حسن المعونه، خفیف الموونه، جید التدبیر لمعیشته، لا یلسع من جحر مرتین.»: مومن: كمك كار، سبكبار، مدبر و كاردان خوبی است و از یك سوراخ، دو مرتبه گزیده نمی شود (كنایه از اینكه در یك مورد، دو مرتبه فریب نمی خورد).

فرق بین نهش، لسع و لذغ، این است كه نهش، گزیدن با دندان است و یقال: نهشه الكلب (سگ او را گزید) و در مورد نیش زنبور و عقرب لسع استعمال می شود و با دهان، مانند مار گزیدن را لذغ می گویند.

شرح حدیث:

1. یاور و كمك كار خوبی است، به این معنا كه با دید: یلی الخلقی، به مستمندان و

[صفحه 156]

نادارایان توجه دارد و با دست رنج كار خود، طبقه ی محروم و مستضعف را از بی نوایی به نوا می رساند.

منطق من راحتم به دیگران چه كار، در برنامه ی زندگی او واژه ای ندارد.

2. خفیف المونه است، یعنی سبك بار و با بعد: یلی النفسی، خود را از آلایش دنیا كناره زده، از این جهت به خود توجه ندارد كه به ساز و برگ دنیا بپردازد.

3. تدبیر و كاردانی، در امر معاش «درآمد و مصرف»، یكی دیگر از صفات و ویژگیهای مومن است كه با برنامه ریزی، چه در امر معیشت و چه كارهای دیگر، تعادل زندگی را از دست نداده و به هیچ كاری، بدون تفكر و تدبر، اقدام نمی كند. او ساده لوح و بی تفكر نیست، همیشه با دقت جوانب امور را می نگرد.

مثلا در صحنه ی اجتماع و برخورد با افراد، با تیزبینی و هوشیاری روبه رو می شود، نخست طبق سنت نوع دوستی، با خوش بینی، به عمل افراد نگاه نموده، با آنها خوش رفتار و خوش گمان خواهد بود.

اما همین كه دید، افرادی حق ناشناس، با فریب و نیرنگ می خواهند، او را طعمه كنند، جور دیگری عمل می كند و به آنان می فهماند كه او فریب خور نیست. آری ممكن است فردی، یا افرادی، به ظاهر درستكار، از خوش بینی او سوءاستفاده نمایند، اما در نوبت دوم، هرگز فریب آنها را نمی خورد و «المومن لا یلسع من جحر مرتین» گویای همین مطلب است.

بدین جهت، اگر فردی از راه صفا و انسان دوستی، وارد شد و عملی نادرست انجام داد، سپس به عذرخواهی پرداخت و مورد قبول مومن واقع شد، نباید تصور كند كه این از زرنگی او بوده و همیشه می تواند، این عمل و یا مانند آن را تكرار نماید.

كلمه ی «لا» در روایت برای نفی و یا نهی است، اگر نفی باشد، معنایش این است كه مومن هرگز از یك سوراخ، دو مرتبه گزیده نمی شود ولی معنای: مومن هرگز از یك سوراخ، دو مرتبه گزیده نشود، معنای نهی است. این جمله در حدیث نبوی نیز وجود دارد.

[صفحه 157]

صفحه 156، 157.